पुणे: मनिला, फिलिपाइन्स येथे ग्लोबल अलायन्स फॉर इनसिनरेटर अल्टरनेटिव्हज (GAIA) द्वारे आयोजित आंतरराष्ट्रीय शून्य कचरा शहर परिषद 2023 मध्ये पुणे महानगरपालिकेला (PMC) मान्यता देण्यात आली आहे. अव्यवस्थापित कचरा हे हवामान बदलाचे एक प्रमुख कारण आहे.
या परिषदेदरम्यान, शहरातील कचरा वेचकांसह सर्वसमावेशक शून्य कचरा व्यवस्था निर्माण करून हे आव्हान शाश्वत पद्धतीने सोडवण्याचा त्यांचा सातत्यपूर्ण प्रयत्न, PMC आणि स्वच्छ सहकारी यांच्या 15 वर्षांच्या भागीदारीवर प्रकाश टाकण्यात आला. पीएमसीच्या घनकचरा व्यवस्थापन विभागाच्या उपायुक्त आशा राऊत यांनी याप्रसंगी शहराचे अभिनंदन केले. लुबना अनंतकृष्णन आणि कश्तकरी पंचायतीच्या डॉ. केतकी घाटगे यांनी पुण्याच्या सर्वसमावेशक पीएमसी-स्वच्छ मॉडेल वेगवेगळ्या देशांतील प्रतिनिधींसोबत शेअर केल्या.
ग्लोबल वार्मिंगसाठी जबाबदार असलेल्या मिथेन आणि कार्बन डायऑक्साइडसारखे वायू सेंद्रिय कचऱ्यातून उत्सर्जित होतात. ओल्या कचऱ्याच्या स्रोताचे व्यवस्थापन करण्यासाठी पीएमसी कचरा वेचकांसह कंपोस्टिंग आणि मॉड्यूलर बायोगॅससारखे उपाय तयार करत आहे. मिथेन उत्सर्जनाचा तिसरा सर्वात मोठा स्रोत असलेल्या सेंद्रिय कचऱ्याचे शहर-प्रमाणात लँडफिलिंग वळवण्यात या प्रयत्नात योगदान आहे. याशिवाय, पीएमसी कचरा वेचकांसह हार्ड-टू-रीसायकल करण्यायोग्य प्लास्टिक, विशेषत: बहुस्तरीय प्लास्टिक, सॅनिटरी कचरा आणि थर्माकोल व्यवस्थापित करण्यासाठी नाविन्यपूर्ण प्रणाली स्थापित करण्यासाठी काम करत आहे. या सर्वसमावेशक, शाश्वत आणि न्याय्य कचरा व्यवस्थापन प्रणाली इतर शहरांसाठी आणि जगभरातील त्यांच्या प्रशासनासाठी मार्गदर्शक आहेत.
पुण्यासह सुमारे ४० शहरांनीही ग्लोबल मिथेन प्रतिज्ञा घेतली. हे या आशियाई शहरांनी तयार केलेले शून्य-कचरा मॉडेल जगासमोर मांडण्यास मदत करेल, जे कचरा वर्गीकरण, स्त्रोतावर ओला कचरा व्यवस्थापन आणि कचरा वेचक-लेड मटेरियल रिकव्हरी यावर आधारित आहेत. PMC आणि स्वच्छ यांनी तयार केलेली यशस्वी शून्य कचरा योजना इतर शहरांसाठी उत्तम कचरा व्यवस्थापन प्रणाली लागू करण्यासाठी एक आदर्श म्हणून ओळखली जाईल.
कष्टकरी पंचायतीच्या व्यवस्थापकीय विश्वस्त लुबना अनंतकृष्णन म्हणाल्या, “पुण्यातील कचरा वेचकांच्या वतीने मी ठामपणे सांगू इच्छितो की, आम्ही तुमच्या सोबत आहोत, आम्ही शून्य कचऱ्याचे भागीदार आहोत आणि आम्ही प्लास्टिकविरोधातील चळवळीत भागीदार आहोत. आम्ही त्याचे मूळ बंद करण्याच्या दिशेने काम करू इच्छितो. आपण समाधानाचा भाग आहोत, परंतु आपण त्याचा भाग असणे आवश्यक आहे. आम्हाला सोडू नका शून्य कचरा म्हणजे कचरा वेचक नसलेला कचरा.
पीएमसीच्या घनकचरा व्यवस्थापन विभागाच्या सहाय्यक वैद्यकीय अधिकारी डॉ. केतकी घाटगे यांनी सांगितले की, अनौपचारिक कचरा वेचक अजिबात कमकुवत नसतात. ते गरीब असू शकतात, परंतु ते नाविन्यपूर्ण आणि लवचिक आहेत. म्हणूनच आपण त्यांना सशक्त केले पाहिजे, त्यांना वंचित ठेवू नये. आपण त्यांना वगळू नये, तर पुण्याप्रमाणे त्यांचे एकत्रीकरण केले पाहिजे.