दिल्ली: संपूर्ण देशाचे लक्ष 1 फेब्रुवारी रोजी सादर होणाऱ्या केंद्रीय अर्थसंकल्प 2023-24 (केंद्रीय अर्थसंकल्प 2023) कडे आहे. हा अर्थसंकल्प सर्व सामान्यांपासून शेतकरी आणि व्यावसायिकांपर्यंत सर्वांसाठी महत्त्वाचा असणार आहे. अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांच्या अर्थखात्याकडून यंदा काय मिळणार आणि काय महाग होणार याची चिंता सर्वसामान्यांना सतावत आहे. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनीही अर्थसंकल्पापूर्वी काही महत्त्वाचे संकेत दिले आहेत. त्यामुळे 1 फेब्रुवारीला सादर होणाऱ्या अर्थसंकल्पाकडे प्रत्येक क्षेत्राचे लक्ष लागले आहे. 8 वर्षांनंतर अर्थमंत्री टॅक्स स्लॅबमध्ये काही बदल करतील का? हे पाहणे महत्त्वाचे आहे. दरम्यान, या अर्थसंकल्पात कोणकोणत्या संधी मिळू शकतात ते जाणून घेऊया.
इन्कम टॅक्स स्लॅब वाढू शकतो…
2024 च्या निवडणुकीपूर्वी मोदी सरकारने सादर केलेला हा शेवटचा अर्थसंकल्प आहे. याआधी 9 राज्यांच्या विधानसभा निवडणुकाही होणार आहेत. अशा परिस्थितीत केंद्र सरकार पगारदार कर्मचाऱ्यांना मिळणाऱ्या कर सवलतींमध्ये वाढ करू शकते. 2014 मध्ये तत्कालीन अर्थमंत्री अरुण जेटली यांनी शेवटच्या वेळी कर वाढवला होता. त्यामुळे आता सध्याची अडीच लाखांची कर सूट मर्यादा पाच लाखांवर नेण्याची शक्यता आहे.
कर्जदारांसाठी बजेटमध्ये काय?
किंबहुना वाढत्या महागाईला आळा घालण्यासाठी रिझर्व्ह बँकेने (RBI) गेल्या वर्षी व्याजदरात वाढ केली होती. याचा सर्वाधिक फटका गृहकर्ज घेणाऱ्यांना बसला. यामुळे घर खरेदी करणाऱ्यांसाठी प्रीमियम वाढला. या प्रकरणात, अर्थमंत्री अधिनियम 24B अंतर्गत गृहकर्जावरील व्याज कपात 2 लाख रुपयांवरून 5 लाख रुपयांपर्यंत वाढवू शकतात.
शेतकऱ्यांवर सर्वाधिक भर
या अर्थसंकल्पात शेतकऱ्यांसाठी अनेक योजनाही आखल्या जाणार आहेत. अर्थसंकल्पात सरकारने पीएम किसान योजनेंतर्गत शेतकऱ्यांना दिल्या जाणाऱ्या रोख मदतीत वाढ करणे अपेक्षित आहे. म्हणजेच पीएम किसान योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना दरवर्षी 6 हजार रुपये दिले जातात. याशिवाय सरकार अॅग्री टेक्नॉलॉजी स्टार्टअपसाठीही मोठी घोषणा करू शकते.
रेल्वेच्या भाड्यातही सूट मिळेल का?
वंदे भारत गाड्यांचा विस्तार होत असल्याने या अर्थसंकल्पात अनेक नवीन गाड्यांची घोषणाही केली जाऊ शकते. त्यामुळे यंदाच्या अर्थसंकल्पानंतर रेल्वे प्रवास स्वस्त होणार का? दरम्यान, ज्येष्ठ नागरिकांनाही यातून सूट मिळू शकते का? हेही आता पाहणे गरजेचे आहे.
आरोग्य विम्याबाबत चांगली बातमी मिळेल
अर्थमंत्री निर्मला सुतारमण आरोग्य विम्याबाबत काही मोठ्या घोषणा करू शकतात. कोरोनाच्या भयंकर काळानंतर लोक आरोग्याबाबत अधिक जागरूक झाले आहेत आणि त्यामुळे विमा घेणाऱ्यांमध्ये मोठी वाढ झाली आहे. सध्या पती, पत्नी आणि मुलांसाठी आरोग्य विम्यावर 35,000 रुपयांची कर सूट मर्यादा आहे. हीच मर्यादा 50,000 रुपयांपर्यंत वाढवणे अपेक्षित आहे.
महागाईतून दिलासा मिळेल का?
2022 मध्ये देशाला महागाईचा तडाखा सहन करावा लागला. गॅसच्या किमतीपासून ते पेट्रोल, डिझेलच्या किमतीत वाढ झाली आहे. इंधनाच्या दरात वाढ झाल्याने खाद्यपदार्थही महागले आहेत. त्यामुळे यंदाच्या अर्थसंकल्पात जनतेला महागाईपासून दिलासा मिळणार का, हे पाहणे महत्त्वाचे ठरणार आहे.
तरुणांना रोजगार देण्यासाठी सरकार काय पावले उचलणार?
बेरोजगारीचा मुद्दा केंद्र सरकार आणि विरोधक यांच्यात सतत संघर्षाचा विषय आहे. 2024 च्या निवडणुकीपूर्वी सरकार बजेटमध्ये रोजगाराचा मुद्दा उपस्थित करू शकते. त्यामुळे तरुणांसाठी मोठे पॅकेज जाहीर होण्याची शक्यता नाकारता येत नाही. जगात आर्थिक मंदी आहे. दरम्यान, देशातील व्यावसायिकांना अर्थसंकल्पाकडून मोठ्या अपेक्षा आहेत. व्यवसायाला चालना देण्यासाठी सरकार प्रयत्न करेल, अशी अपेक्षा आहे. त्यामुळे यंदाच्या अर्थसंकल्पात व्यावसायिकांना दिलासा मिळतो की नाही, हे पाहावे लागेल.
महिलांना बजेटमधून काय मिळणार?
अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन या स्वतः एक महिला आहेत. त्यामुळे महिलांनाही अर्थसंकल्पाकडून मोठ्या अपेक्षा असतात. महिलांसाठी टॅक्स स्लॅब 10 लाखांपर्यंत वाढवण्याची मागणी गेल्या अनेक दिवसांपासून सुरू आहे. त्यामुळेच अर्थमंत्री महिला उद्योजकांसाठी काही घोषणा करू शकतात, अशीही चर्चा आहे.